آیا افعل تفضیل میتواند در موارد زیر عمل کند؟
۱-مفعول به
۲-مفعول مطلق
۳-مفعول له
۴-مفعول معه
۵-حال
۶-تمییز
۷-ظرف
۸-جارومجرور
پاسخ : در تمییز و ظرف و جار و مجرور و مفعول له و حال عمل میکنه در بقیه نه.
سؤال : علت چیست؟؟
یک نمونه رو میگم مثلا أفعل تفضیل در مفعول مطلق عمل نمیکنه چون عامل مفعول مطلق یا میتونست فعل باشه یا مصدر باشه یا وصف
۱_ عامل مفعول مطلق اگه فعل باشه حتما باید فعل متصرف تام باشه
۲_ اگه مصدر باشه باید لفظا و معنا با مفعول مطلق مماثل باش اگه عامل مفعول مطلق وصف باشه باید دلالت بر حدث کنه . لذا أفعل تفضیل و صفت مشبهه چون دلالت بر حدث نمیکنن پس نمیتونه در مفعول مطلق عمل کنه.
۳- مفعول معه باید برش فعل و شبهه فعل مقدم بشه ولی در مفعول معه أفعل تفضیل جزء شبهه فعل نیست..
چون در هر جا مراد از شبهه فعل متفاوته..
صفة مشبّه و أفعل تفضیل به جهت عدم عمل نصب در مفعولبه، صلاحیت عمل در مفعولمعه را ندارند. بنابر قول مشهور، اسم تفضیل، دلالت بر ثبوت می نماید؛ از طرفی وقوع، فرعِ بر حدوث می باشد یعنی تا زمانی که حدوثی اتّفاق نیفتد، وقوعی تصوّر نمی گردد مثلاً در مفعول به، ابتدائاً حدثی حادث می گردد و سپس فعلِ فاعل بر ذاتی واقع می شود همانند {ضرَبَ زید بکراً} و یا مثلاً در مفعول له، ابتدائاً حدثی حادث می شود و سپس وقوعِ لاجله (تحصیلا یا حصولا) محقّق می گردد همانند {ضربتُه تادیباً} و {قعدتُ من الحرب جُبناً} لذا محور اصلی در مفعول به، مفعول له و مفعول معه، #وقوع می باشد اما وقوع آن ها با هم فرق می کند مثلاً وقوع در مفعول به، رفع ابهام از وقوع آن حدث می نماید و یا مثلاً وقوع در مفعول له، رفع ابهام از علّت حدث می نماید و عرض شد که وقوع، فرع بر حدوث است؛
با لحاظ نکات فوق گفته می شود:
《حدوث در مقابل ثبوت است و زمانی که اسم تفضیل -بنابر قول مشهور- دلالت بر ثبوت می نماید، با حدوث جمع نمی گردد به همین خاطر به طریق اولی با وقوع که فرع بر حدوث بود، جمع نمی شود. ( در مفعول له اختلاف است )